Tasarruflu Ampul mü? LED Ampul mü?
Bir Evin Aydınlatma Gideri Toplam Enerji
Giderinin Yaklaşık %25'ine Denk Geliyor
Eski tip ampullerin ömrü boyunca yaktığı elektriğin fiyatı kendi ampul fiyatının yaklaşık 100 katına
denk geliyordu. Yazımızda karşılaştırma kısmında eski tip ampullere değineceğiz, ancak avantajı ve dezavantajlarından ayrıntılı şekilde bahsetmeyi gereksiz gördük.
Günümüzde hala büyük çapta kullanımına devam edilen halk arasındaki tabirle sarı ampullerin tükettiği elektriğe göre verdiği ışık son derece verimsiz kalıyor. Ancak son yıllarda üretimine başlanılan tasarruf ampulleri ve LED aydınlatıcılar verim ve elektrik tüketiminde tabiri caizse bir devrim meydana getirdi.
Tasarruf Ampulleri(Kompakt Floresan Ampuller)
Orijinal ismi Kompakt Floresan Ampul olan tasarruf ampulleri aslında minik floresan ampuller. Daha küçük devrelerin ve sistemlerin kullanımıyla normal ampullere göre daha verimli ve tasarruflu olan tasarruf ampulleri son yıllara damgasını vurdu. Eski tip ampullere göre %65 - %75 daha az elektrik tüketimini sağlayan tasarruf ampulleri kısa zamanda bir çok evde yerini aldı ve son derece popülerlik kazandı.
Ancak her güzelin olduğu gibi tasarruf ampullerinin de kusurları mevcut. Avantajlarını ve Dezavantajlarını bir kaç maddede aşağıda sıralayalım.
Tasarruf Ampullerinin Avantajları
Daha etkili: Tasarruf Ampulleri eski tip ampullerden 10 kat daha etkili ışığa sahip ve ömrü de yaklaşık 10 kat daha uzun. 22 wattlık bir tasarruf ampulü, eski tip 100 wattlık bir ampulle aynı ışığı sağlayabiliyor.
Daha Ucuz: Başlangıçta tasarruf ampulleri pahalı olsa da, enerji tüketiminde sağladığı tasarruf kendi fiyatını amorti etmenin yanında size bir hayli kar sağlıyor. 18 wattlık bir tasarruf ampulü tüm kullanım ömrü boyunca 75 wattlık eski tip ampule göre 570kWh daha az elektrik tüketiyor. 1 kWh elektrik yaklaşık 31 kuruşa denk geliyor. Kaba bir hesapla bir tasarruf ampulü kullanım ömrü boyunca size yaklaşık (KDV ve diğer fatura masrafları hariç) 176 TL tasarruf ettirmiş oluyor.
Hava kirliliğini azaltıyor: Eski tip ampuller havada karbondioksit miktarını bir hayli artırıyor. Bu bakımdan tasarruf ampulü kullanımı karbondioksit üretimini düşürüyor.
Kaliteli Işık: İçerisinde kullanılan fosfor gazı sayesinde gün ışığı ya da beyaz tonda ışık sağlayan tasarruf ampulleri gözü yormuyor.
Kullanım kolaylığı: Tasarruf ampulleri bir çok ortamda rahatlıkla kullanılabiliyor.
Şekil çeşidi: Farklı şekillerde karşımıza çıkan tasarruf ampulleri göze de hitap ediyor.
Tasarruf Ampullerinin Dezavantajları
Açma/kapama duyarlılığı: Tasarruf Ampulleri sık açma/kapamaya son derece duyarlıdır. Ortalama kullanımda 10.000 saat olan ömürleri çok sık açılıp kapatıldıklarında daha da azalır. Bu bakımdan sensörlü sistemlerle kullanımı da kısıtlıdır.
Dimmerle kullanım(Işık şiddetini açma kısma): Dimmer adıyla anılan ışığın şiddetini artırıp azaltan sistemlerde tasarruflu ampul kullanılamıyor. Her ne kadar bu sistemlere uygun tasarruflu ampul üretilmiş olsa da pahalı olması ve yine yeterince verim sağlayamaması dolayısıyla tercih edilmiyor.
Dış ortam kullanımı: Dış ortam kullanımına çok uygun olmayan tasarruf ampullerinin ışık şiddeti soğuk havada düşebiliyor. Bu konuda ampul alındığında kutu üzerinde dış ortama uygun olup olmadığı kontrol edilmeli.
Hafif aydınlatma: Odaklanmış ışık yerine yaygın ışık içerdiği için spot tarzı kullanımlarda tercih edilemiyor.
Kullanımı daha çok alan aydınlatmasıyla kısıtlı kalıyor.
Civa içermesi: Tasarruf ampulleri az miktarda civa içeriyor. Ancak bilindiği gibi civa doğadaki en zehirli maddelerden biri. Ampul kırıldığında ya da civa içeriği çıkarıldığında kötü sonuçlar doğurabilir. Bu bakımdan ömrünü tamamlayan tasarruf ampullerinin çöpe değil, geri dönüşüm noktalarına bırakılması gerekiyor.
Radyasyon: Son araştırmalara göre tasarruf ampulleri bir miktar radyasyon ortaya çıkarıyor. Zararlı olup olmadığı konusunda araştırma ve tartışmalar devam ediyor. Ancak yaydığı miktar az da olsa evinizde tartışmalı, radyasyon kaynağı bir elektronik cihaz barındırmak size kalmış.
LED AMPULLER
LED, yalıtılmış, yüksek tasarruflu ampuldür. İlk geliştirildiğinde sadece elektronik panellerde, fenerlerde ve küçük
çaplı aydınlatmalarda kullanıldı. Üreticiler çok küçük daha fazla ampulü bir araya getirerek LED in kullanımını yaygınlaştırdılar. Başlangıçta odaklanmış direkt ışık içeren LED ampuller lensler ve ışık kırıcı yalıtkanlar kullanılarak daha kullanılabilir hale getirildi.
Yine üretiminde yüksek maliyet gerektirmesi, yaygın kullanıma engel olan unsurlardan birisiydi. Ancak üniversite araştırmalarında geliştirilen ucuz silikon ham madde LED in çok daha ucuz maliyetlerle üretilmesinin önünü açtı. Yakın zamanda gerçekleşen bu gelişmeler sonucu üretilen LED ampuller tasarruflu ampullere rakip olarak
piyasaya sürüldü. Çoğu bakımdan karşılaştırıldığında LED ampuller kısa zamanda tasarruflu ampullerin yerini almaya başladı. Ülkemizde son bir kaç yılda yaygınlaşan LED ampullerin şimdilik diğer rakiplerine göre herhangi bir dezavantajı bulunmuyor. Aksine diğer tüm aydınlatma sistemlerinden daha çok avantaja sahip.
Avantajları
Uzun Ömürlü: LED ampuller tasarruflu ampullerden en az 3 kat daha uzun ömürlü.
Dayanıklılık: Cam ve benzeri kırılgan materyal içermediği için LED ampuller normal ve tasarruflu ampullere göre çok daha sağlam ve güvenli.
Soğuk çalışma: Normal ampulle zaten karşılaştırılamayacak olan LED ampuller, tasarruflu ampullere göre de neredeyse hiç ısı üretmiyor.
Civa içermiyor: LED ampul üretiminde civa kullanılmıyor.
Radyasyon üretimi düşük: Bilindiği gibi bütün elektronik cihazlarda radyasyon mevcut. Ama önemli olan insan sağlığına kısa ya da uzun süreçte zarar vermeyecek seviyelerde bulunması. LED ampuller diğer tüm elektronik
cihazlarla karşılaştırıldığında neredeyse yok denilecek seviyede radyasyon yayıyor.
Daha Etkili: LED ampuller 2-17 watt arasında elektrik tüketiyor. Bu da normal ampullerin 30'da birine, tasarruflu ampullerin ise üçte birine tekabül ediyor. Uzun ömrü, ışık kalitesi ve harcadığı elektrik bakımından diğer aydınlatma sistemlerine göre çok daha etkili kullanım sunuyor.
Düşük Fiyat: İlk üretildiğinde çok pahalı olsa da günümüzde LED ampüllerin fiyatı oldukça düşmüş vaziyette. Ülkemizde marka, kalite, garanti süresi gibi özelliklerine göre LED ampüllerin fiyatı 5 TL'nin altına bile
inebiliyor. Diğer ampullerle karşılaştırıldığında çok daha uzun ömürlü olması ve daha ucuza mal olması diğer aydınlatma sistemlerini saf dışı bırakıyor. Ayrıca elektrik tüketim maliyeti kendisiyle aynı lümen seviyesinde ışık veren bir tasarruf ampulünden 3'te 1 daha az.
Uzak mesafeler ve jeneratörler için rahat kullanım: LED ampüllerin çok daha düşük elektrikle çalışıyor olması hem uzak mesafelere elektrik iletilerek kullanımında hem de jeneratörle kullanımında sisteme daha az yük bindirmesini ve daha verimli kullanılabilmesini sağlıyor.
Oldukça fazla çeşitte üretilebilen LED aydınlatma sistemlerinin günümüzde en yaygın kullanım şekilleri; e27 duylu ampul(klasik duy), şerit led, armatür, spot ya da flaşör içi kullanım.
Diğer aydınlatma sistemlerinde olmayan en önemli özellik ise şüphesiz LED aydınlatmalarda sunulan renk seçenekleri. Kırmızı, yeşil, beyaz, mavi ve amber renk seçenekleri bulunuyor.
Fiyat, Tüketim ve Işık Şiddeti Karşılaştırması
Işık şiddeti(Lumen) Bakımından Akkor Ampul, Tasarruflu Ampul ve LED Ampul Karşılaştırması
Aydınlatma cihazlarında ışık şiddeti lümen ölçü birimiyle ifade ediliyor. Bu bakımdan karşılaştırıldıklarında tüm ampullerin harcadığı watt miktarına göre sağladığı lümen yaklaşık şu şekilde:
Sonuç Olarak
Tabloları kısaca açıklamak ve konunun bütünü özetlemek gerekirse: Normal ampulün 40 watt elektrik tüketerek verdiği ışığı, tasarruflu ampul yaklaşık 8-12 watt, LED ampul ise yaklaşık 6-9 watt tüketerek sağlayabiliyor. Bir zamanlar Edison'un bulduğu ve baş tacımız olan akkor ampuller ömrünü tamamlayalı çok olmadı. Ancak hemen ardından üretilen tasarruf ampulleri de dezavantajları ve eksik kalan yönleri dolayısıyla piyasadan ister istemez silinecek. Şimdilik geleceğin aydınlatma aracı, LED destekli sistemler olarak gözüküyor. Yukarıdaki karşılaştırma ve bilgilere bakıldığında eminiz sizin için de LED aydınlatma sistemleri hem daha sağlıklı hem de tasarruflu olması bakımından tercih edilebilir olacaktır.
Ancak; unutmayınız ki hangi ürünü tercih ederseniz edin, ürün kalitesi, markası, fiyatı ve üretim standartlarına göre üründen elde edeceğiniz verim, ürün ömrü ve ürünün elektrik tüketimi farklılık gösterecektir. Bu karşılaştırmalarda standart kalitede farklı wattlarda aynı lümen derecesinde ışık sağlayan akkor, tasarruf ve LED ampullerden bahsedilmiştir. Bu yazıda aktarılan bilgiler Philips ve General Electrics'ten elde edilen teknik ve kesin rakamlar içerir.
